آشنایی با پروتز های ثابت و متحرک

پروتز دندان چیست ؟

 از وظایف پروتزها میتوان باید به جایگزینی دندان از دست رفته و جلوگیری از عواقب منفی از دست دادن دندان اشاره کرد. در کل پروتزهای دندان وظیفه بازیابی زیبایی و سلامت دهان و دندان و اصلاح طرح لبخند را بر عهده دارند. از دیگر کارکردهای آن اصلاح نواقص داخل دهان از جمله فقدان یک دندان یا بخشی از آن و یا از دست رفتن بافت ها دهان مانند فک و کام است. نحوه اتصال پروتزهای دندان متفاوت است. پروتز ها معمولا توسط خود دندان، ایمپلنت های دندان یا از طریق مکش و یا توسط عضلات دهان در جایگاه خود ثابت می شوند.

انواع پروتز دندان

انواع پروتز دندان به دو نوع پروتز ثابت و متحرک تقسیم بندی می شود. از نمونه پروتز ثابت می توان تاج یا روکش دندان و پل یا بریج دندان را نام برد. این پروتزها به دندان چسبانده می شوند. به همین دلیل عنوان ثابت گرفته اند. برای پروتز متحرک می توان دندانهای مصنوعی را مثال زد که به آنها دست دندان نیز گفته می شود.

انواع پروتز دندان مختلفی وجود دارد، که در دسترس بیماران قرار دارد. از جمله آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• روکش یا پروتز جزئی دندان: وقتی دندان بشکند یا آسیب ببیند، اما ریشه آن هنوز بدون تغییر مانده باشد، یک روکش یا پروتز دندان جزئی توسط دندانپزشک توصیه می شود. در این روش، هر گونه ناحیه آسیب دیده از بین می رود و تنها ریشه دندان اصلی باقی می ماند. سپس بر روی این ریشه روکش قرار داده می شود. عموما با مراقبت مناسب روکش ها این پروتز دندان به مدت 15 سال دوام دارند، اما ممکن است با گذشت زمان بشکنند. بیمارانی که بر روی دندان آنها روکش قرار داده شده است، عموما مشکلی از لحاظ گاز گرفتن با دندان ندارند و در نهایت به وجود روکش در دندان خود عادت می کنند.
• ایمپلنمت: این راهکار نوع جدیدی از پروتز ثابت دندان است. یک میله تیتانیوم در داخل فک بیمار قرار داده می شود و یک دندان جدید از مینا ساخته می شود و در این میله قرار داده می شوند. بیمارانی که تنها تعداد کمی از دندان های جلوی آنها افتاده است، این روش را می توانند به عنوان پروتز دندان های جلو انتخاب کنند. این نوع، هزینه پروتز دندان زیاد است و برای تمیز کاری نیازی به جدا کردن آنها نیست و عموما مانند دندان از دست رفته بازسازی می شوند و از نظر زیبایی تقریبا نمی توان بین ایمپلنت (کاشت دندان) و دندان طبیعی تفاوتی را تشخیص داد. برای اطلاع دقیق از هزینه کاشت دندان باید با پزشک مشورت نمایید.
• صفحه های دندانی: این پروتزهای دندانی عموما صفحه دندان یا دندان مصنوعی جزئی همراه با چسب دندان مصنوعی نامیده می شوند. وقتی بیمار دندان های زیادی را در یک طرف از دهان خود از دست داده است، یا باید چندین دندان را بکشد، دندان پزشک عموما صفحه دندانی را توصیه می کند. صفحه دندانی به کاهش مشکلات مرتبط با هم تراز کردن بایت دندان کمک می کند که در صورتی که دندان از دست رفته، جایگزین نشود، بوجود می آید. صفحه دندانی جای دندان افتاده قرار می گیرد و عموما برای قرار دادن پروتز دندان در جای دندان به چندین جلسه درمانی نیاز است. بایت کنونی بیمار ارزیابی می شود و یک قالب گرفته می شود تا مشخص شود که صفحه دندان چه اندازه ای باید داشته باشد. وقتی اندازه صفحه دندانی تعیین شد، صفحه دندان در قسمت مورد نظر قرار می گیرد. عموما، این صفحات وقتی نصب شدند نباید جدا شوند و عملکرد آنها شبیه دندان است.
• دندان مصنوعی: این راهکار یکی از انواع پروتز دندان هستند که وقتی مورد استفاده قرار می گیرند که دندان های ردیف بالایی یا پایینی باید کشیده شوند. دندان های مصنوعی عموما برای دندان های ردیف بالا یا پایین یا هر دو موجود هستند. این پروتز ها قابل تعویض هستند و بیمار باید هر روز آنها را تمیز کند. فرآیند قرار دادن دندان مصنوعی متحرک شباهت زیادی با فرآیند قرار دادن صفحه های دندانی دارد. از بایت بیمار قالبی گرفت می شود و دندان مصنوعی براساس آن ساخته می شوند. سپس، دندان پزشک پروتز دندانی جدید را در محل مورد نظر قرار می دهد و در مورد نحوه تمیزسازی و مراقبت از دندان ها بیمار را آموزش می دهد. دندان‌های مصنوعی می‌توانند از نظر نوع (دندان مصنوعی ژله ای و ثابت) متفاوت باشند. تفاوت در هزینه دندان مصنوعی می‌تواند با زمان مورد نیاز برای ساخت دندان، مواد مورد استفاده برای ساخت، و تجربه دندان‌پزشک ارتباط داشته باشد.

1. پروتز ثابت

پروتز ثابت دندان به پروتزی گفته می شود که به دندان یا ایمپلنت متصل می شود. نحوه اتصال این نوع پروتز می تواند با چسبهای مخصوص این کار یا پیچ باشد. تنها دندانپزشک معالج می تواند این پروتز را از دهان خارج کند. پروتز ثابت میتواند از مواد مختلفی ساخته شود. 

2. پروتز متحرک

پروتز متحرک یا دست دندان همانگونه که از نامش بر می آید، پروتزی است که به راحتی می توان آن را داخل دهان قرار داد و یا آن را از دهان خارج کرد. در صورت کشیده شدن همه دندانهای بیمار می توان پروتز متحرک کامل استفاده کرد. از مضرات استفاده از این نوع پروتز بحث روانی آن است که فرد با پوشیدن آن احساس پیری کند. در ابتدای درمان ممکن است که استفاده از دست دندان ناخوشایند باشد اما به مرور زمان این حس از میان خواهد رفت.